Tweet

TİGRİS HABER – Türkiye demokrasi tarihine kara leke olarak geçen 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 42 yıl geçmesine rağmen geride bıraktığı acılar ilk günkü tazeliğini koruyor.

98 yaşında hayatını kaybeden Kenan Evren’in baş mimarı olduğu 12 Eylül askeri darbesi, geride yüzlerce ölüm ve bu acı tabloyu bıraktı:

-Gözaltına alınanlar: 650.000

-Fişlenenler: 1.683.000

-Açılan dava sayısı: 210.000

-Sıkıyönetim mahkemelerinde yargılananlar: 230.000

-Bunlardan 141-142-163. maddelerden yargılananlar: 71.500

-Sivil mahkemelerde açılan davalar (1980-88): 9,508

-Yargılanan “örgüt üyesi” : 98.404

-Hüküm giyen “örgüt üyesi”: 21.764

-“Yurda dön” çağrısı yapılanlar: 29.000

-Vatandaşlıktan çıkarılanlar: 14.000

-Pasaport verilmeyenler: 388.000

-Faaliyetten men edilen dernek: 23.700

-Hakkında soruşturma açılan dernek :

-Toplam 644 cezaevindeki hükümlü-tutuklu : 52.000 (1990’da kalanlar)

-Toplam ölü (eceliyle): 229

-Kuşkulu ölüm: 144

-Açlık grevinde ölenler: 14

-Kaçarken vurulanlar: 16

-“Çatışma”da öldürülenler: 74

-Doğal ölüm raporu verilenler: 73

-“İntihar” ettiği bildirilenler: 43

-“Nedeni belirsiz” ölenler: 2

-İşkence sonucu öldürülenler: 171

-Açılan işkence soruşturma veya davası: 9.962 (1982-1988 arası)

-İşkence yaptıkları suçlamasıyla yargılanan güvenlik görevlisi: 544

-1981 yılı Nisan-Mayıs aylarında ödüllendirilen güvenlik görevlisi: 1.002

-1402 Sıkıyönetim yasasına göre yapılan işlem: 18.525

-Hakkında işlem yapılan memur: 7.245

-Hakkında işlem yapılan öğretmen: 3.854

-Hakkında işlem yapılan güvenlik görevlisi: 988

-Hakkında işlem yapılan din görevlisi: 266

-Hakkında işlem yapılan öğretim görevlisi: 120

-Hakkında işlem yapılan mülki amir: 35

-Hakkında işlem yapılan hakim-savcı: 47

-Bölge dışına sürülenler: 7.233

-Görevlerine son verilenler: 4.891

-Cezaevlerindeki gazetecilerin aldığı ceza toplamı: 3.315 yıl 3 ay

-İstanbul gazetelerinin yayın yapamadığı gün sayısı: 300 gün

-Gazetecilere istenilen hapis cezası: 4.000 yıl

-Cezaevlerindeki gazeteciler: 31

-Polisçe aranan gıyabi tutuklu gazeteciler: 13

-Silahlı saldırıda öldürülen gazeteciler: 3

-Yalnızca 1989’da 16 günlük gazeteye açılan dava: 394

-Tazminat davalarının sayısı:211

-İstenilen tazminat miktarı: 12 milyar 848 milyon

-Yakılarak yok edilen gazete, dergi, kitap: 39 ton

-Yok edilmek üzere depolarda bekleyen yayın: 40 ton

-Basın özgürlüğünü kısıtlayan yasa sayısı: 151

-Yasaklanan yayın sayısı: 927

-Yasaklanan film sayısı: 927

-Kağıt oranlarının artış oranı: 13

-Haklarında idam cezası istenenler: 7.000

-Ölüm cezası verilenler: 517

-Askeri Yargıtay’ın onayladığı idam cezası: 124

-Dosyası Meclis’te bulunan idam hükümlüsü: 259

-İnfaz edilen idam cezası: 50

-İnfaz edilen sol görüşlü idam mahkumu: 18

-İnfaz edilen sağ görüşlü idam mahkumu: 8

-İnfaz edilen yabancı ( Ermeni ): 1

-İnfaz edilen adli suçlu: 23

-1980 – 1985 yılları arasında…

-22.912 kişiye 0-1 yıl ceza verildi

-10.784 kişiye 1-5 yıl ceza verildi

-6.186 kişiye 5-10 yıl ceza verildi

-2.396 kişiye 10-20 yıl ceza verildi

-939 kişiye 20 yılın üzerinde ceza verildi

-630 kişiye müebbet hapis cezası verildi

-420 kişiye ölüm cezası verildi

* Bu rakamlar Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığından temin edilmiştir. Ayrıca bu rakamlar 1990 TBMM açılışında adalet bakanlığının raporunda sunulmuştur. TBMM arşivlerinde mevcuttur. Hemen şunu da ekleyelim gerçek durumun rakamsal ifadesi çok daha yüksektir. Darbe ile birlikte kapatılan partiler , sendikalar, demokratik kitle örgütleri ve yine tüm bu kuruluşların gözetime alınan, sorgulanan siyaset yasakları getirilen başkanları, yönetim kurulu üyeleri ile ilgili rakamlar eklenmemiş, başka bir çalışmaya bırakılmıştır. (Haber Merkezi)

(Tiğris Haber, 12.09.2023)